MentorZorg Twente

Emotieregulatiestoornis

Een Emotieregulatiestoornis is een psychische aandoening waarbij iemand moeite heeft om emoties op een gezonde manier te herkennen, begrijpen, verwerken en uiten. Het gaat hierbij niet om het ervaren van emoties op zich, maar om de manier waarop iemand met deze emoties omgaat. Voor mensen met een emotieregulatiestoornis kunnen gevoelens als boosheid, verdriet, angst of schaamte overweldigend zijn en lang aanhouden. Ook kunnen emoties onverwacht en intens opkomen, waardoor het lastig is om er op een passende manier op te reageren.

Hoewel iedereen in het dagelijks leven wel eens worstelt met sterke emoties, ervaren mensen met een emotieregulatiestoornis deze moeilijkheden structureel en in een mate die hun dagelijks functioneren, relaties of zelfbeeld belemmert.

Veelvoorkomende kenmerken

De symptomen en kenmerken kunnen per persoon verschillen, maar vaak zien we de volgende patronen terug:

• Heftige stemmingswisselingen die niet goed verklaarbaar zijn en lang kunnen aanhouden
• Impulsief gedrag, bijvoorbeeld op het gebied van relaties, geld, middelengebruik of eetpatronen
• Moeite met conflicten of kritiek, vaak gepaard met intense gevoelens van afwijzing of schaamte
• Overweldigende emoties die moeilijk te kalmeren zijn
• Zelfdestructief gedrag, zoals zelfbeschadiging of suïcidale gedachten
• Chronische gevoelens van leegte of zinloosheid
• Snel wisselende relaties: idealiseren en daarna snel afwijzen van anderen

Mogelijke oorzaken

Er is geen eenduidige oorzaak voor een emotieregulatiestoornis. Meestal gaat het om een combinatie van biologische, psychologische en sociale factoren:

• Erfelijkheid en temperament: sommige mensen hebben van nature een gevoeliger zenuwstelsel en reageren heftiger op prikkels.
• Opvoeding en hechting: een onveilige of instabiele opvoedingssituatie kan invloed hebben op het leren omgaan met emoties.
• Trauma of verwaarlozing: ervaringen van misbruik, verlies of langdurige stress in de jeugd verhogen het risico.
• Biologische factoren: veranderingen in hersengebieden die emoties reguleren (zoals de amygdala en prefrontale cortex) kunnen bijdragen.

Behandelmogelijkheden

Gelukkig zijn er effectieve behandelmethoden beschikbaar die mensen helpen beter om te gaan met hun emoties. De behandeling is vaak gericht op het ontwikkelen van vaardigheden en zelfinzicht.

Veelgebruikte behandelvormen:

• Dialectische Gedragstherapie (DGT)
  Gericht op het leren verdragen van emoties, het verbeteren van relaties, het ontwikkelen van mindfulness en het voorkomen van destructief gedrag.
• Cognitieve Gedragstherapie (CGT)
  Helpt bij het herkennen en veranderen van disfunctionele gedachten en gedragingen die emoties negatief beïnvloeden.
• Schematherapie
  Richt zich op het doorbreken van hardnekkige patronen die ontstaan zijn vanuit vroegere negatieve ervaringen.
• Medicatie
  Soms worden antidepressiva, stemmingsstabilisatoren of andere middelen voorgeschreven wanneer er sprake is van bijkomende psychische klachten.
• Psycho-educatie en vaardigheidstraining
  Gericht op het vergroten van kennis over emoties en het aanleren van praktische technieken om emoties beter te reguleren.
• EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) is een bewezen effectieve behandelmethode voor traumagerelateerde klachten. De laatste jaren wordt EMDR ook steeds vaker ingezet bij mensen met emotieregulatiestoornissen, zeker wanneer deze klachten samenhangen met nare of ingrijpende ervaringen uit het verleden.

Waarom is behandeling belangrijk?

Zonder adequate hulp kunnen de problemen op het gebied van emotieregulatie leiden tot chronische stress, problemen in relaties, werkuitval of zelfs zelfbeschadiging. Vroege herkenning en behandeling vergroten de kans op herstel en een betere kwaliteit van leven aanzienlijk. Met professionele begeleiding leren mensen stap voor stap hoe zij meer grip kunnen krijgen op hun innerlijke wereld, beter voor zichzelf kunnen zorgen en constructiever kunnen omgaan met anderen.